In tijden van onzekerheid luisteren we vaak naar de media, het nieuws, leiders en experts voor antwoorden. Tegenstrijdige rapportages verzwakken ons vertrouwen in de toekomst, waardoor er meer onzekerheid ontstaat. Naarmate er meer slecht nieuws binnenkomt, keren we ons van het probleem af. We vragen ons dan af hoe we hoop kunnen krijgen. Hoe ontwikkel je realistische hoop?
Afleidingstechnieken
Om onszelf af te keren van opdringerige betweters, opiniemakers, profilerende peinzers, zeurende schuldvragen, verlies en trauma, zoeken we afleiding. Velen van ons gebruiken daar afleidingstechnieken voor. Zoals het twee minuten onze aandacht richten op een aangename gedachte, een beeld of ervaring, geur of zelfs het focussen op onze adem.
Echt gevoel van hoop
Echter, sommige van deze afleidingstechnieken doen meer kwaad dan goed. Vaak ontwikkelen we impulsief “binge-gedrag” (regelmatig terugkerend, overheersend en soms dwangmatig) om ons te verdoven met betrekking tot onze gedachten en gevoelens. Dergelijk gedrag omvat activiteiten zoals bingewatchen van series, dwangmatig eten/ drinken, of erger. Deze gedragingen verwijderen ons verder van anderen en daarmee van het echte gevoel van hoop. In plaats daarvan kunnen we onze emotionele pijn verlichten en voorkomen dat het probleem erger wordt. We willen toch graag op een realistische manier hoop krijgen. Dus ontwikkel realistische hoop.
Realistische Hoop
Realistische hoop is nooit gebaseerd op het perspectief dat alles goed was, is, of zal zijn. Integendeel, hoop gaat over een breed perspectief met echte, specifieke mogelijkheden die ons tot actie bewegen. In Hope in the Dark: Untold Histories, Wild Possibilities (Haymarket Books, 2020), schrijft Rebecca Solnit: “Hoop is geen zonnig, alles-wordt-beter verhaal, maar het kan wel de bestrijding zijn van het alles-wordt-erger verhaal.Je zou het een bespreking van complexiteit en onzekerheden kunnen noemen, maar dan wel met openingen”.
Onrealistisch optimisme
Onrealistisch optimisme, of valse hoop, is nooit gebaseerd op kritisch denken alleen. Natuurlijk zijn er voordelen verbonden aan optimistisch zijn. Maar optimisme zonder enige echte basis of plan om dat te ondersteunen is een holle belofte. Daarom is het nooit hetzelfde als realistische hoop. Valse hoop heeft geen koppeling met een realistische planning voor de toekomst.
Hoopvolle mensen
Hoopvolle mensen begrijpen dat wat ze doen belangrijk is. Zelfs als ze onwetend zijn hoe het ertoe zal doen, of voor wie. In tijden van onzekerheid omarmen ze het onbekende en de ruimte die het creëert om het resultaat vorm te geven, individueel en collectief. Hoopvolle mensen herkennen onzekerheid, denken aan nieuwe wegen rondom obstakels en ondernemen daarop actie.
Herken je verlies en stop met wanhopen
In een tijd van sociaal-distantiëren, fysiek-distantiëren, isolement en quarantaine, lopen we allemaal een groter risico op eenzaamheid. En dat kan ernstige gevolgen hebben. We hebben allemaal een fundamentele behoefte (onze “printplaat”) om verbinding te maken met en geaccepteerd gevoeld te worden, door anderen. Dit kan verklaren waarom sommigen van ons bereid zijn om de voorgestelde richtlijnen, regels en zelfs wetten met betrekking tot “thuisblijven”, te overtreden.
Eenzaamheid
Wanneer sociaal-distantiëren deze behoefte negeert (wegens gebrek aan mogelijkheden om die behoefte te handhaven of om ondersteunende relaties te creëren), kan het een krachtig en schadelijk effect op onze fysieke en psychologische gezondheid hebben: eenzaamheid, verlies en wanhoop.
Gevolgen
Onderzoekers Louise C. Hawkley en John T. Cacioppos beschrijven eenzaamheid als een schrijnend gevoel dat gelijk is aan fysieke pijn. Hun onderzoek “Loneliness Matters: A Theoretical and Empirical Review of Consequences and Mechanisms” (gepubliceerd in 2010), toonde aan dat indien eenzaamheid onbedoeld genegeerd wordt, dit ernstige gevolgen heeft voor cognitie (lerend vermogen), emotie, gedrag, en lichamelijke gezondheid. Eenzaamheid kan zelfs onze levensverwachting verkorten.
Begrijp Wanhoop
In de psychologie wordt wanhoop beschreven als het “gevoel van hopeloosheid”. Dus dat dingen diep verkeerd zijn en nooit ten goede zullen veranderen. Wanhoop is een van de meest negatieve en destructieve menselijke emoties. In moeilijke tijden is wanhoop bijna een gemeenschappelijk iets.
Klinische Wanhoop
Wat typisch is, is dat wanhoop verdwijnt na verloop van tijd als een crisis is opgelost. Maar als een crisis voor langere tijd voortduurt en de wanhoop aanwezig blijft, kan het chronisch worden. En daardoor kan het ons functioneren en de kwaliteit van leven, flink beschadigen. Wanneer de wanhoop diepgaand is (wanneer we ons existentieel hulpeloos, machteloos en pessimistisch voelen over de toekomst) kunnen we “klinische wanhoop” ervaren. Daardoor voelen we ons hopeloos over het leven en de toekomst.
Stop Wanhoop
Viktor Frankl, een existentiële neuroloog, psychiater en overlevende van de concentratiekampen, beschreef wanhoop als zinloos lijden, en creëerde een eenvoudige formule om het te identificeren. Daarbij is wanhoop gelijk aan lijden zonder betekenis: D=S-M (Despair equals Suffering without Meaning). Daarom kan het vinden van betekenis wanhoop stoppen.
Accepteren
Zo kan het herkennen van zelfvernietigend gedrag en het nemen van stappen om dat gedrag te corrigeren, betekenis creëren. Wanneer klinische wanhoop voortkomt uit een non-gediagnosticeerde klinische depressie of uit een bipolaire stoornis wordt de betekenis (of reden) voor lijden ook geïdentificeerd. Vanzelfsprekend is in beide gevallen (wanneer wanhoop ondanks behandeling aanhoudt) aanvullende ondersteuning vereist.
“We kunnen niets veranderen tenzij we het accepteren.”
C.G. Jung
Beschikbaar
Als we eenzaamheid negeren of ons verdriet, angst of wanhoop ontkennen, verwijderen we ons van het ware zelf en drijven we in de richting van klinische wanhoop en depressie. In plaats daarvan kunnen we gevoelens en verlies herkennen, door onze omstandigheden, gedachten en gevoelens. Dit vereist vaak grote moed. En je hoeft het nooit alleen te doen. Een gekwalificeerde coach, maatschappelijk werker, therapeut of arts kan helpen, en velen zijn nu beschikbaar voor video of virtuele sessies.
Valse Hoop
Vasthouden aan valse hoop (dat het waardevolle doel van overleven op de korte termijn kan dienen) voorkomt uiteindelijk dat we wanhoop en het daarmee gepaard gaande trauma achter ons kunnen laten. In plaats daarvan is het advies om op een realistische manier hoop te ontwikkelen.
Hoe kun je realistisch hoop ontwikkelen
In deze moeilijke tijd is het geen gemakkelijke taak om de realiteit van de angst en het lijden dat zich voordoet in evenwicht te brengen en tegelijkertijd op een realistische manier hoop te ontwikkelen. Hoe blijven we toch met beide benen op de grond? En wat is hoop eigenlijk?
Hoop
Volgens Leo Bormans (“Hoop. The Worldbook of Hope; de bron van succes, kracht en geluk”. Uitgever: Lannoo, 1e Druk: 1 september 2015) bestaat hoop uit 3 factoren. Willpower, Waypower en Ownership. Willpower is het vermogen om doelen te stellen en grote doelen op te delen in kleine doelen (in NLP termen ‘Chunking’). Waypower is het vermogen om veel verschillende wegen te zien waarlangs je je doelen gaat bereiken. Ownership is de vraag of je aan het roer zit van je eigen leven of dat je jezelf als slachtoffer ervaart. Als je deze drie elementen in jezelf en je organisatie positief incorporeert ontstaat er hoop en kom je verder.
Welbevinden
Auteurs Angela Wilkinson en Betty Sue Flowers (“Realistic Hope: Facing Global Challenges“. Amsterdam University Press, 2018) vinden dat ons geëvolueerde, functionerende brein (de frontale cortex die communiceert met de subcorticale regio’s) hoop mogelijk maakt. Maar ook door het perspectief of het geloof in mogelijkheden (ruimte voor potentiële fundamentele verandering en sociale vooruitgang) en de focus op de voordelen van het publieke en private welbevinden.
Zoals C.R. Snyder schrijft in “The Psychology of Hope: You Can Get There from Here” (FreePress 2010): “Hoop is de som van de mentale wilskracht en waypower die je hebt voor je doelen.”
Willpower
Met willpower bedoelen we wilskracht. In deze hoedanigheid (omstandigheid) is je wilskracht de drijvende kracht. En daardoor is het je mentale energie die je naar je doel zal stuwen. Het is je vastberadenheid en inzet (“GRIT; The Power of Passion and Perseverance“). Vaak is je wilskracht het verhaal dat je jezelf vertelt, over jezelf. Anders gezegd: je zelfpraat. Een sterke wilskracht klinkt als, “ik kan” of “ik heb dit” of zelfs “laten we dit doen”. Mensen met een sterke wilskracht zijn eigenzinnig: ze richten zich op wat ze gaan doen, in plaats van op wat ze nalaten te doen. Om je wilskracht te behouden, zul je op je zelfpraat/ zelfzorg dienen te letten. Het opzetten en onderhouden van nieuwe disciplines/ routines die positieve energie geven, helpen daarbij en geven realistische hoop.
Waypower
Je waypower is de koers die je gaat volgen; het is je mentale vermogen dat je gebruikt om je doel te bereiken. Met je waypower kun je jezelf bijsturen (flexibiliteit) en aanpassen als dat nodig is. In wezen is het de perceptie van je vermogen om doordachte, flexibele en realistische plannen te maken. Als je realistische hoop wilt ontwikkelen, heb je een objectief kader van het probleem nodig. Deskundige adviezen zijn daarbij noodzakelijk. Omdat ze onbevooroordeeld en relevant zijn, zowel in de breedte als in de diepte. Empathie en dialoog zijn de sleutel om perspectief te krijgen. Vervolgens kun je alternatieve toekomstscenario’s bedenken om een visie voor de toekomst of om nieuwe doelen te ontwikkelen. Nauwkeurige gegevens, analyses en modellering maken die scenario’s na verloop van tijd realistisch. En daardoor beheersbaar.
Goals
Je doelen zijn het resultaat van datgene dat je bedenkt/ visualiseert. Precies weten wat je wilt bereiken en hoe lang dat duurt, blijft je daarbij motiveren. Stel slimme doelen op met bijbehorende alternatieven (als.. dan… plannen) om het momentum te behouden.
Handelen met realistische hoop
We zitten midden in een grote transitie, met problemen die grens- en regeringen overstijgend zijn. Maar het goede nieuws is dat er inspanningen plaatsvinden om die realistische hoop te bieden. Dat betekent dat oplossingen zullen worden gevonden. In veel gevallen zijn degenen die betrokken zijn bij het vinden van die oplossingen internationale entiteiten, ad hoc groepen, non-gouvernementele organisaties en individuen. Deze individuen cultiveren daarmee realistische hoop.
Verandering
Hoopvolle mensen erkennen de uitdagingen, hun doel en een bijbehorende tijdshorizon. Ze verbinden zich ertoe om te handelen en dit proces continu te herhalen. Naarmate onze kennis zich uitbreidt, naarmate nieuwe stakeholders ontstaan en naarmate mind-sets veranderen, zal ook de framing van de problemen veranderen. En daardoor zullen relevante scenario’s behoefte krijgen aan aanpassing. Samen kunnen we dit doen.
Contact
Wat denk je? Wat doe jij om realistische hoop te krijgen? Welke stappen onderneem jij om met realistische hoop te handelen? Laat wat van je horen! Je kan ons hier bereiken; info@academievoornlp.nl en via LinkedIn.
