Gekaapt door de Amygdala

En daar zat ik dan, uitgeput, leeg en met een schuldgevoel van hier tot Tokyo. Want ik was net helemaal uit mijn plaat gegaan, witheet en ik had de bestuurder verbaal de volle laag gegeven. Kortom op de één of andere manier had ik mezelf geen moment meer in de hand. Daarom lag mijn zelfbeheersing volledig in de goot. Een uitbarsting van de vulkaan Popocatépetl in Mexico was er niets bij. De frustratie kwam eruit. Beschuldigd, onderkend, neerbuigend behandeld, onhaalbare rapportage, wantrouwen, machtsmisbruik, minachting. En vervolgens kom ik tot de conclusie… ik ben gekaapt door de amygdala.   

Gekaapt door de wat?

De amygdala is een amandelvormige massa van kernen (massa van cellen) diep in de slaapruimten van de hersenen (temporale kwab). Er zijn twee amygdalae, één in elk hersenhelft. De amygdala is een subcorticale structuur die onderdeel is van de limbische systeemstructuur. En die betrokken is bij veel van onze emoties en motivaties, met name die met betrekking tot overleving. Het is betrokken bij de verwerking van emoties zoals angst, woede en plezier. Wanneer ben je gekaapt door de amygdala?

Gekaapt

De amygdala is de hersenradar voor gevaar. Het is dan ook betrokken bij het ervaren, verwerken en aansturen van verschillende emoties. Daarnaast is de amygdala betrokken bij zeer alledaagse functies van de hersenen. Onze hersenen zijn ontworpen als een overlevingsinstrument. Als de amygdala een dreiging waarneemt, kan hij direct het gezag over de hersenen (prefrontale cortex) overnemen en worden we zogezegd door de amygdala gekaapt.

Slechte raadgever

De amygdala geeft de aanzet tot emotioneel ongemak, woede, impulsiviteit, angst en dergelijke. Wanneer dit circuit het overneemt, treedt het op als een slechte raadgever die ons op het spoor zet van handleidingen die we later kunnen betreuren. We zijn gekaapt door de amygdala. Door aan een bepaalde situatie een emotionele waardering te geven (en als zodanig in het geheugen op te slaan), kan het individu een toekomstige soortgelijke situatie gemakkelijker herkennen en daar dan gepast op reageren (bijvoorbeeld met een vecht- of vluchtreactie).

Reflex

De amygdala legt verbanden tussen informatie die van verschillende zintuigen afkomstig zijn en koppelt deze aan emoties. Bij iedere nieuwe situatie bepaalt het individu welke emotionele reactie het meest zinvol is. Daarbij reageert de amygdala bijvoorbeeld ook op de gezichtsuitdrukking van soortgenoten. Kortom de reactie van de amygdala op prikkels die angst veroorzaken kan snel en volledig automatisch (dat wil zeggen reflexmatig) plaatsvinden. Het Queensland Brain Instituut ontdekte nieuwe hersencellenontwikkeling in de amygdala, die een belangrijke rol spelen bij de verwerking van emotionele herinneringen.

Emotionele brein

De amygdala wordt weleens het ‘emotionele brein’ genoemd. Dit in tegenstelling tot de neo-cortex wat soms het ‘rationele brein’ genoemd wordt. De amygdala bestaat uit twee delen en ligt in het oudste deel van de hersenen, het limbisch systeem, voor de hippocampus. Het limbische systeem heeft als functie de regeling van honger, dorst, agressie, reukgewaarwording, agressie, seksualiteit en het reguleren van alle klieren met interne secretie. In dit hele systeem ligt zoals gezegd de amygdala, ook wel amandelkern genoemd. Dit fungeert als een soort tussenpersoon van het emotionele geheugen.

Taken van de amygdala

Een van de taken die de amygdala uitvoert is het integreren van informatie die nodig is voor het uitvoeren van een stressreactie. Daarbij doet de amygdala nog een belangrijk iets. Ze kan een emotie koppelen aan de stressreactie. Zo kan een stressreactie (angst of schrikken) gekoppeld worden aan een emotie. Er is dan kortstondig een hersenverbinding gelegd tussen die emotie en schrik of angst. Deze verbinding werkt ook andersom. Is iemand een keer onzeker dan kan het gevolg zijn dat de persoon schrikachtiger wordt. Op zich is dit geen probleem als het minder vaak voorkomt. Of als de ervaring beperkt angstaanjagend is.

Zelfbeheersing

Als we gekaapt zijn door de amygdala richten we onze volle aandacht op de gesignaleerde bedreiging. Als je zo’n amygdala-kaping ondergaat tijdens het werk kun je je onmogelijk meer focussen op dat werk. Hersenimaging laat zien dat wanneer iemand echt van streek is vooral de rechter amygdala zeer actief is, in combinatie met de rechter prefrontale cortex. De amygdala heeft dit prefrontale gebied in zijn macht gekregen en laat het maatregelen treffen om de waargenomen bedreiging te bestrijden. Zelfregulering van emoties en impulsen berust grotendeels op de interactie tussen de prefrontale cortex en de emotionele centra in de middenhersenen, met name de circuits die samenkomen in de amygdala.

Wazig

Echter de amygdala maakt fouten. De reden is dat hij zijn gegevens over wat we zien en horen langs één zenuwcel binnenkrijgt, iets wat in hersentijd supersnel is. Maar dat is slechts een fractie van de signalen die hij uit de zintuigen ontvangt. De meerderheid van de signalen gaat naar andere hersendelen, die meer tijd nodig hebben om de informatie te analyseren en nauwkeurig te interpreteren. Hij krijgt een wazig beeld binnen en moet daar direct op reageren. Vooral in deze tijd met zijn snelle veranderingen, ontwikkelingen en innovaties maakt hij vaak fouten. De ‘gevaren’ zijn tegenwoordig doorgaans symbolische gevaren in plaats van fysieke bedreigingen. Er staat geen sabeltandtijger opeen voor onze neus.

Daarom reageren we overdreven op manieren die we later vaak betreuren. Hieronder een aantal situaties in de werkomgeving die de amygdala activeren.

• Gebrek aan respect;
• Neerbuigend behandeld worden;
• Geen waardering krijgen;
• Oneerlijk, onrechtvaardig behandeld worden;
• Onbegrepen voelen, onecht luisteren, ongehoord worden;
• Onderworpen worden aan onhaalbare deadlines.

Hoe kun je deze kapingen terugdringen?

In de eerste plaats door aandacht. Daardoor herken je het eerder dat je gekaapt bent. Dit bevordert de kans om je emotionele evenwicht te herstellen. Daarna kun je jezelf losmaken van de kaping. Schenk aandacht aan datgene wat er in je eigen geest omgaat en stel vast dat je over-reageert, of behoorlijk van streek bent. Het is nog beter als je aan de hand van bekende gevoelens kunt vaststellen dat er een kaping ophanden is. Het beste is natuurlijk om hem direct bij de aanzet de kop in te drukken. 

Bevrijding

Er zijn allerlei manieren om je uit een kaping te bevrijden als je eenmaal hebt ingezien dat je daarin terecht bent gekomen en ook de wil hebt om weer tot rust te komen. Een van die manieren is een cognitieve benadering, jezelf uit de kaping lospraten. Dat kun je doen met behulp van het NLP-model de Perceptuele Posities. Dit model leert je met jezelf te redeneren over wat je tegen jezelf wilt zeggen in de kapingstoestand. Hoe vaker je dit model oefent en traint, hoe minder vaak je in een gekaapte toestand terechtkomt.

Contact

Nieuwsgierig hoe een Personal Coach van de Academie voor NLP je daarbij kan helpen? Neem dan contact op, gewoon doen!