De Griekse filosoof Epictetus zag het duidelijk: als mens bén je het project. Niet je carrière, je bezittingen, of je status, maar ‘je vermogen om waar te nemen, keuzes te maken en jezelf te ontwikkelen. In onze tijd klinkt die gedachte verrassend modern en sluit ze naadloos aan bij de principes van Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP). NLP en de Stoïcijnen. Jij bent het project. Het ruwe materiaal waarmee een goed en edel mens werkt, is zijn eigen onderscheidingsvermogen.

Het ruwe materiaal waarmee een goed en edel mens werkt, is zijn eigen onderscheidingsvermogen

Epictetus, Discourses, 3.3.1

De brug

In deze blog onderzoek ik de brug tussen Stoïcisme en NLP, twee benaderingen die op het eerste gezicht mijlenver uit elkaar liggen, maar in de kern eenzelfde boodschap uitdragen: werk aan jezelf, van binnenuit.

Wat ligt binnen je invloed?

De stoïcijnse leer draait om een cruciaal onderscheid: ‘Wat ligt binnen mijn macht, en wat niet’? Marcus Aurelius schreef al in zijn ‘Meditaties’ dat je alleen controle hebt over je oordelen, intenties en keuzes, niet over de wereld zelf. NLP zegt eigenlijk hetzelfde: jij creëert je realiteit niet door omstandigheden te veranderen, maar door je ‘interne representatie’ ervan te beïnvloeden (Bandler & Grinder, 1975).

Leestip: Enchiridion van Epictetus – hoofdstuk 1.
NLP-verwijzing: The Structure of Magic (Bandler & Grinder), waarin het model van subjectieve ervaring wordt uitgelegd.

Onderscheidingsvermogen: je innerlijke gereedschap

Epictetus noemt het “onderscheidingsvermogen” (Grieks: krisis) het ware instrument van de mens. NLP leert je om diezelfde vaardigheid te verfijnen:

Door metamodelvragen, herkaderen en ankers leer je via NLP je onderscheidingsvermogen te trainen; precies zoals een stoïcijnse filosoof dagelijks oefent in zelfreflectie en innerlijke helderheid. NLP en de Stoïcijnen; Jij bent het Project.

NLP-praktijk: Meta Model – Sleutels tot helder taalgebruik.
Filosofisch: Pierre Hadot’s The Inner Citadel beschrijft hoe stoïcijnen hun denkwereld structureerden.

Dagelijkse oefening: training van geest en gedrag

Professionals oefenen. Atleten trainen. Waarom zouden wij ons innerlijk leven anders behandelen? De stoïcijnen kenden een dagelijkse praktijk van journaling (‘Hēmerologion’), contemplatie en het voorbereiden op tegenslagen (‘premeditatio malorum’). NLP kent op haar beurt visualisatietechnieken, gedragsherhaling en zelfconditionering.

Het is niet genoeg om te weten wat juist is; je moet het dagelijks oefenen.

Seneca

Praktisch: Daily Stoic Journal – Ryan Holiday.
NLP-oefeningen: NLP Practitioner Training Manual (Robert Dilts e.a.).

Zinvolle verandering begint van binnenuit

Beide stromingen erkennen dat ware kracht ontstaat door innerlijke transformatie. De stoïcijn noemt dit ‘eudaimonia’; een staat van innerlijke rust, zelfbeheersing en morele helderheid. NLP spreekt over persoonlijke congruentie (Walk your Talk) en alignment tussen overtuiging, gedrag en doel.

Wat NLP biedt, zijn tools. Wat stoïcisme biedt, is een moreel kader. Samen vormen ze een krachtige combinatie van ‘praktische wijsheid en innerlijke discipline’.

Jij bént het project

Of je nu NLP beoefent of je verdiept in de Stoïcijnen; de boodschap is universeel: “werk aan jezelf. Dagelijks. Niet omdat je gebroken bent, maar omdat je mens bent”.

Net als een arts met het lichaam, of een boer met zijn akker, werk je met het materiaal dat jou gegeven is: je geest, je waarnemingsvermogen, je overtuigingen en je keuzes. Dat is geen bijzaak; dat is het werk. NLP en de Stoïcijnen; Jij bent het Project.

Bronnen en verdere verdieping

  • The Discourses of Epictetus
  • Ryan Holiday – Daily Stoic
  • Bandler, R. & Grinder, J. (1975). The Structure of Magic
  • Dilts, R. e.a. (1990). NLP Volume I: The Study of the Structure of Subjective Experience
  • Pierre Hadot. The Inner Citadel: The Meditations of Marcus Aurelius (1998)

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR