Bestaat intuïtie echt? Haastige spoed is zelden goed. Bezint eer gij begint. Beoordeel een boek nooit op zijn omslag. We denken altijd dat we beter af zijn als we zo veel mogelijk informatie verzamelen en zo lang mogelijk wikken en wegen. Volgens Malcolm Gladwell (“Intuïtie, de kracht van denken zonder erbij na te denken”, 2005) vertrouwen we in feite alleen maar op onze bewuste besluitvorming. Maar er zijn momenten, vooral wanneer we onder druk staan, dat haastige spoed wél goed is en dat onze onmiddellijke oordelen en eerste indrukken een veel beter middel bieden om de werkelijkheid om ons heen te begrijpen. De eerste taak van intuïtie is je te overtuigen van een simpel feit. Dat simpele feit is dat razendsnelle conclusies in alle opzichten even juist kunnen zijn als behoedzame en weloverwogen conclusies. Intuïtie is echter nooit uitsluitend en alleen een lofzang op deze doeltreffende gedachteflitsen.
In de Steek laten
Er zijn ook momenten waarop onze intuïtie ons in de steek laat. Soms krijgen we geen gevoel van intuïtieve afkeer. Dat komt doordat er zaken opspelen die het opkomen van dat gevoel verhinderden. En voor een deel doordat de wetenschappelijke informatie zo overtuigend overkwam.
Hoger Slagingspercentage
Ons brein (intellect) is vaak aan het werk zonder dat er een bewuste gedachte aan te pas komt. Net als bij elke andere competentie of deskundigheid hebben sommigen meer “de juiste” intuïtie in huis, dan anderen. Intuïtie wordt beoordeeld in termen van frequentie, maar ook in de juistheid ervan. Ongeacht hoe vaak wij op onze intuïtie vertrouwen, bepaalde mensen zijn gewoon veel intuïtiever. Omdat ze een hoger slagingspercentage dan anderen hebben.
Effectieve Intuïtie
Ervaring, expertise en kennis blijken een effectieve intuïtie te verhogen. Dit is de reden waarom intuïtie meer kans van slagen heeft bij experts in een bepaald vakgebied. Informatie (managementinformatie, data) en intuïtie zijn niet noodzakelijkerwijs onverenigbaar. Ze hoeven elkaar niet uit te sluiten. Volgens Tomas Chamorro-Premuzic (“The Intuitive Manager; A Threatened Species, 2014) creëren ze in feite een prachtige synergie.
Informatie
Het één kan niet zonder het ander. Intuïtie kan versterkt worden door verder te kijken dan de voorhanden zijnde informatie. Maar echter zonder het negeren van die informatie. Informatie verbetert intuïtie en intuïtie verbetert informatie. Intuïtie is nodig om uit te leggen wat informatie beschrijft en goede informatie kan alleen intuïtie verbeteren. Door die informatie te verhelpen of te versterken.
Focus
Bij “teveel” informatie (zoals bij Big Data) kan intuïtie de ontstane ruis wegnemen. Intuïtie is dan geen substituut voor informatie, maar het geeft focus om de juiste aandacht te schenken aan de juiste gegevens. Een valkuil van die constatering is dat ervaren managers en leiders er vaak van uitgaan, dat hun ondergeschikten ook de patronen kunnen zien die voor hen zo voor de hand liggen, zegt Gary Klein (“Intuition at Work”, 2003).
Patronen
Het vermogen om patronen te ontdekken vinden we al gauw iets vanzelfsprekends, maar het is moeilijk om aan te leren. Herbert Simon (“A Behavioral Model of Rational Choice, 1955 en “Rational choice, and the structure of the environment”, 1956) toonde al aan dat patroonherkenning verklaart hoe mensen goede beslissingen kunnen nemen zonder eerst bewust te analyseren. Wordt een patroon eenmaal herkend dan krijgen we een gevoel over een situatie. Op welke aanwijzingen moet er gelet worden, welke zijn belangrijk en welke doelstellingen moeten er bereikt kunnen worden? Het gevoel van verwachting ontstaat. Tot het patroon behoren ook voorschriften om naar te handelen, draaiboeken.
Beoordelen en Beslissen
Wordt de situatie als kenmerkend herkend, dan is het besef en het gevoel daar om te weten hoe te reageren. Wat er aan de hand is en wat eraan gedaan kan worden heet dan intuïtie. Dat is dan de manier waarop we onze ervaringen vertalen in beoordelen en beslissen. Voor ervaren intuïtieve beslissers ligt de te nemen beslissing voor de hand, als ze het patroon eenmaal zien.
Beslissen zonder Nadenken
In de wetenschappelijke benadering wordt intuïtie ook wel aangeduid als onbewuste intelligentie, of (het gevolg van) vuistregels (biases). Het gaat om een manier van beslissen en handelen die niet (primair) voortkomt uit rationele evaluaties en afwegingen, maar die snel en zonder reflectie worden genomen. Dr. Gerd Gigerenzer (“De kracht van je Intuïtie; De intelligentie van het onbewuste, 2007) definieert intuïtie als “een oordeel (1) dat snel opkomt in ons brein, (2) waarvan we de onderliggende redenen niet beseffen en (3) dat sterk genoeg is om ernaar te handelen”.
Gevolg
De beslissingen zijn dan geen gevolg van een bovennatuurlijke ingeving, maar van de evolutionaire ontwikkeling van ons brein en het feit dat we veel handelingen al (tien- of honderd) duizenden keren met goed gevolg hebben uitgevoerd. De uitkomsten van intuïtief handelen in bepaalde situaties kunnen beter zijn dan wanneer erover nagedacht wordt. Ook intuïtief beslissingen nemen, kan heel bevredigende uitkomsten hebben.
Verklaring
Gigerenzer geeft ook een verklaring waarom onbewust beslissen het beste resultaat geeft. Omdat het onbewuste liefst 200 duizend keer meer informatie kan verwerken dan het bewuste. En dus over veel meer informatie beschikt op grond waarvan een beslissing kan worden genomen. Die informatiebron is onder meer opgebouwd door ervaringen in de loop van een mensenleven, maar ook door vermogens van een door de eeuwen heen geëvolueerd brein waarover de mens beschikt.
Nuttig
Om je intuïtie op een nuttige manier aan het werk te zetten is het verstandig voldoende tijd alleen door te brengen. Daarbij kun je perioden van onbewust nadenken strategisch inbouwen. Dat komt de werking van het onbewuste ten goede. Dat zou iedereen eigenlijk regelmatig kunnen doen. Helemaal niks doen. Op die momenten werkt het onbewuste op zijn best en kan je intuïtie je bij beslissingen het juiste advies geven.
Wat kan je hier nu mee?
Ervaring, expertise en kennis blijken dus je effectieve intuïtie te verhogen. Die informatie sla je op. Je beslissingen zijn dus nauw met je herinneringen verweven en beïnvloeden alle terreinen van je leven. Dit is vooral belangrijk als het aankomt op beslissingen die de keuzemogelijkheden die je in je leven denkt te hebben, daadwerkelijk beperken. Binnen NLP noemen we zulke beslissingen, beperkende beslissingen. Veel van die beperkende beslissingen neem je onbewust. En waarschijnlijk ben je allang vergeten hoe je dat dan deed.
Kritisch
Naarmate je jezelf ontwikkelt en groeit, kunnen normen en waarden veranderen. Daarom dien je de beslissingen die je hinderen, te herkennen en kritisch te bekijken. Als je waardensysteem verandert, veranderen ook je beslissingen. En als je waardensysteem verandert verhoog je daarmee je intuïtie.
Is dat zo?
Hoe ziet jouw lijstje met waarden en (blokkerende) overtuigingen eruit? En wil je die veranderen? Intussen nieuwsgierig geworden hoe NLP je helpt om met intuïtie om te gaan? En hoe NLP jouw overtuigingen helder maakt, die een flinke invloed hebben op je intuïtie?
Contact
Daarom, maak een afspraak met de Academie voor NLP: gewoon doen!
